Wstęp

Dział Techniczny firmy Janex International 🍁 tym razem postanowił się zmierzyć z gorącym tematem systemów monitoringu przeznaczonych do obserwacji składowisk odpadów. Jak wiemy w ciągu kilku ostatnich lat wiele takich miejsc uległo spaleniu, co przyspieszyło pracę organów ustawodawczych nad systemami ich kontroli. Zanim przejdziemy do omówienia koncepcji zabezpieczenia przykładowego składowiska należy się przyjrzeć, jakie regulacje prawne i normy odnoszą się do powyższego tematu:

• Ustawa z dnia 14 grudnia 2012r. o odpadach

http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20130000021/U/D20130021Lj.pdf - tekst jednolity ze zmianami

W szczególności polecam treść art. 25 ust. 6d oraz ust. 8a

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 sierpnia 2019r. w sprawie wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów.

http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20190001755

• Wyjaśnienia Ministra Klimatu w zakresie rozwiązań technicznych stosowanych w wizyjnym systemie kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów z dnia 20 listopada 2019r.

https://www.gov.pl/attachment/5c9c5226-2e83-4ba0-9ecd-af65115c1ef1

• Polska norma PN-EN 62676-4:2015-06 Systemy dozoru wizyjnego stosowane w zabezpieczeniach

Muszę przyznać, że ustawodawca nie pomaga w interpretacji przepisów w sposób jednoznaczny i niepozostawiający wątpliwości. Znacznie utrudnia to zaprojektowanie systemu w 100% spełniającego wymagania, jednakże postaram się tu przedstawić koncepcję, którą można obronić w przypadku weryfikacji systemu z obowiązującymi przepisami.

Analiza wymagań

Teren wymagany do monitorowania

Przepisy jasno wyróżniają dwa typy składowisk ze względu na ich powierzchnię i w związku z tym nieco inne są wymagania odnośnie systemu monitoringu wizyjnego. „System kontroli” jak jest nazywany przez ustawodawcę system monitoringu wizyjnego ma obejmować swoim zasięgiem następujące obszary:

Typ I – powierzchnia poniżej 2ha(< 20 tys. m²)

• całą powierzchnię magazynowanych lub składowanych odpadów;
• drogi dojazdowe znajdujące się w miejscu magazynowania lub składowania odpadów, do odległości 15 m od krawędzi zewnętrznej magazynowanych lub składowanych odpadów;
• pas zewnętrzny otaczający magazynowane lub składowane odpady o szerokości 5 m lub do szerokości do jakiej podmiot prowadzący składowisko nie ma tytułu prawnego do wspomnianego terenu.

Typ II – powierzchnia powyżej 2ha (> 20 tys. m²)

• pas o minimalnej szerokości 15 m liczonych poziomo od krawędzi zewnętrznej magazynowanych lub składowanych odpadów do wewnątrz;
• drogi dojazdowe znajdujące się w miejscu magazynowania lub składowania odpadów do odległości 15 m od krawędzi zewnętrznej magazynowanych lub składowanych odpadów;
• pas zewnętrzny otaczający magazynowane lub składowane odpady o szerokości 5 m lub do szerokości do jakiej podmiot prowadzący składowisko nie ma tytułu prawnego do wspomnianego terenu.

Ustawodawca opisuje również jak należy zabezpieczyć miejsca składowania odpadów przechowywanych w pomieszczeniu zamkniętym. W tym przypadku należy rejestrować obraz z wymaganą jakością do granic wewnętrznych wraz z bramą wjazdową i wyjazdową danego pomieszczenia.

Jakość obrazu

W wielu publikacjach na temat monitorowania składowisk pojawia się informacja, iż ustawodawca wymaga jakości obrazu opisanej jako 250 pikseli na metr powołując się na standard DORI (Detection, Observation, Recognition, Identification), który został opracowany przez brytyjskie stowarzyszenie BSIA (British Security Industry Association). Jest to błędne wskazanie choć również pada tam słowo identyfikacja oraz wspomniana jakość obrazu 250 pikseli/m.

W rzeczywistości informacji o wymaganej jakości obrazu należy szukać w ustawie o odpadach z dnia 14 grudnia 2012r. W Dziale II, rozdziale 7, Art. 25, ust. 6d. znajduje się zapis, iż „Wizyjny system kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów prowadzi się przy użyciu urządzeń technicznych zapewniających przez całą dobę zapis obrazu i identyfikację osób przebywających w tym miejscu”. Teraz należy wyjaśnić, co oznacza słowo identyfikacja. Odpowiedzi należy szukać w polskiej normie PN-EN 62676-4:2015-06. Powołuje się na nią rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 sierpnia 2019r. we wspomnianej normie identyfikacja oznacza zajętość 40% wysokości obrazu dla kamery o rozdzielczości 1080p(1920x1080). Oznacza to, że człowiek przy wzroście 1,8m, zajmuje 432 piksele wysokości obrazu (1080 x 0,4 = 432). Teraz wystarczy wyliczyć ilość pikseli na metr – 432/1,8m = 240 pikseli/m. Tę wartość należy przyjmować przy doborze kamer i obiektywów.

Dodatkowo norma mówi, iż dla celów identyfikacji „oświetlenie powinno umożliwiać obserwację szczegółów cech obiektu zgodnie z wytycznymi OR (z ang. Operational Requirements – wymagania użytkowe). Jeśli wymagana jest dokładna identyfikacja osoby, zaleca się skierowanie źródeł światła w stronę przewidywanego kierunku ruchu, tzn. zaleca się oświetlenie twarzy celów". Oznacza to, iż obserwowany teren powinien być oświetlony światłem białym. System telewizji nie powinien polegać w 100% na oświetlaczach podczerwieni.

Okres przechowywania

Ustawodawca jednoznacznie określa, iż należy przechowywać materiał wideo przez 1 miesiąc.

Przykładowe kalkulatory do obliczania przestrzeni dyskowej (kliknij w obrazek, aby przejść do zakładki "Do Pobrania"):

HIKVISION

DAHUA

Podtrzymanie zasilania dla systemu

Ustawodawca wymaga, by system był odporny na zaniki napięcia z podtrzymaniem zasilania na okres 2h.

Link do zasilaczy buforowych i UPSów

Typy kamer możliwych do zastosowania

• 3. Ust. 2 „Do rejestracji obrazu stosuje się kamery stacjonarne typu dzień – noc dostrajające się automatycznie do panującego oświetlenia”. Z przytoczonego wymagania wynika, iż to kamery mają rejestrować obraz, brak jest zapisu mówiącego o rejestratorze. Zakładam, że w tym przypadku ustawodawca dokonał skrótu myślowego, a co za tym idzie zezwala na zastosowanie rejestratora sieciowego. Dodatkowo powyższy przepis mówi wyraźnie o kamerach stacjonarnych, to wymaganie zostało nieco zmienione poprzez wyjaśnienie Ministra Klimatu z dnia 20 listopada 2019r., gdzie dopuszcza się wykorzystanie kamer PTZ celem zapewnienia identyfikacji osób.

Przykłady składowisk

Rozważmy tu kilka przykładów składowisk ze względu na kształt, a przede wszystkim powierzchnię, ponieważ z przeprowadzonych rozmów z klientami i inwestorami wynika, iż brak jest jednoznacznej opinii, co do interpretacji ww. przepisów.

Składowisko mniejsze niż 2ha (<20 tys. m²)

Teren oznaczony na niebiesko to całkowity teren zakładu. Ma powierzchnię ponad dwóch hektarów, ale rozporządzenie mówi tylko o potrzebie monitorowania miejsc składowania odpadów, a nie całego terenu (parkingów, budynków biurowych, dróg wewnętrznych chyba, że ich część mieści się w granicach 15m od danego miejsca składowania). Możemy się zatem skupić na mniejszych wyznaczonych obszarach składowania, które mają mniej niż 2ha - oznaczone kolorem żółtym. Kolor ciemno-niebieski, to 5m pas wokół każdego z wyznaczonych terenów składowania odpadów. Kolor czerwony - drogi dojazdowe.

Skupmy się teraz na jednym z obszarów składowania:

By spełnić wymagania rozporządzenia należy zapewnić obserwację terenu składowiska łącznie z 5m pasem wokół oraz dodatkowo drogę dojazdową.

Składowisko większe niż 2ha

Jak wiemy w przypadku składowiska o powierzchni większej niż 2ha należy obserwować pas o szerokości 20m (15 pas wewnętrzny, 5m pas zewnętrzny jeśli mamy tytuł prawny do tego terenu) oraz drogę dojazdową.

Proponowane rozwiązanie

Wymagana jakość obrazu zapewniająca identyfikację narzuca wykorzystanie kamer megapikselowych. Zobaczmy na jakim dystansie osiągniemy jakość 240pikseli/m dla kamery o rozdzielczości 8MP(3840x2160). Przyjmijmy wysokość instalacji na 4m. Proste wyliczenie pokazuje, że jakość obrazu 240 pikseli/m możemy uzyskać przy szerokości pola widzenia nie większym niż 16m, ponieważ 3840/240 = 16.

Zastosowanie w omawianym przypadku tylko kamer stało-pozycyjnych oznaczałoby konieczność zaprojektowania ogromnej ilości kamer i kosztownej infrastruktury sieciowej.

W związku z tym należy się oprzeć na wyjaśnieniu Ministra Klimatu z dnia 20 listopada 2019r., gdzie dopuszcza się wykorzystanie kamer obrotowych. Zobaczmy zatem jak przedstawia się zasięg identyfikacji dla kamery PTZ o następujących parametrach:

Rozdzielczość – 2MP

Zoom optyczny 25x

Ogniskowa – od 5,7mm do 142,5mm

W tym przypadku jakość obrazu zapewniająca identyfikację będzie zapewniona w odległości maksymalnej aż 164m przy ustawieniu ogniskowej na maksymalną wartość. Oczywiście identyfikacja będzie zapewniana na życzenie i projektant systemu CCTV winien wyposażyć kamerę w dodatkowe źródło informacji o poruszających się obiektach by wesprzeć operatora w jego pracy. Mogą do tego służyć radary sprzęgnięte z kamerą obrotową, które zapewniają detekcję człowieka z odległości ponad 100m, co pozwoli na precyzyjne kierowanie kamerą obrotową w kierunku potencjalnego intruza.

Podsumowanie

Jak widzicie temat monitoringu składowania odpadów nie jest prostą sprawą. Wszelkie analizy doprowadziły mnie do wniosku, że optymalnym rozwiązaniem jest wykorzystanie kamer stacjonarnych wspieranych przez kamery obrotowe zintegrowane z systemem radarowym.  Ustawodawca nie ułatwił nam zadania tworząc prawo, które zawiera mówiąc delikatnie nieścisłości, ale od czego macie nas. Myślę, że dosyć klarownie wyjaśniłem, które powierzchnie należy monitorować, a z rozmów z klientami wnioskuję, że ten aspekt przysparza najwięcej problemów. Jak widzicie sprawdzamy dla Was nie tylko produkty…

Mamy doświadczenie w projektowaniu i sprzedaży systemów na składy magazynowania odpadów i chętnie się tym podzielimy. Zapraszamy do kontaktu z Działem Handlowym oraz Technicznym, a udzielimy Wam szczegółowych informacji jak spełnić wymagania rozporządzenia.

Do usłyszenia